YEMLERDE ÜRE KONUSUNDA TOPLANTI YAPTIK
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yem Daire Başkanlığında, 16.02.2016 tarihinde yem ve yem hammaddelerinde üre aranması, hedef olmayan türlerde üre kullanımın ortaya çıkarabileceği olumsuz etkiler, üre tayin metotları gibi konuların görüşüldüğü bir toplantı düzenlenmiştir.
Toplantıya Gıda ve Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Harun Seçkin, Yem Daire Başkanı Kayahan Kayhan, Yem Daire Başkanlığı, Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Daire Başkanlığı uzmanları, Birliğimizi temsilen Yönetim Kurulu üyemiz Zeki Zorbaz, Genel Sekreterimiz Serkan Özbudak, Hayvan Besleme Bilim Derneği, Besd-Bir, Yum-Bir, Tüyekad, Ankara Üniversitesi Ziraat ve Veteriner Fakültesi temsilcileri katılmıştır.
Toplantıya Yem Daire Başkanlığınca yapılan sunum ile başlanmış, sunumda:
- Bakanlıkça, mısır kepeği, mısır glüteni, buğday kepeği, melas, DDGS gibi yem maddelerinde yapılan analizlerde %0,4-0,7 arasında üre tespit edildiği,
- Üre analizlerinin aynı prensibe dayalı kolorimetrik metotlar olan, AOAC 96707, TS 10338 ve Yemlerin Resmî Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotlarına Dair Yönetmelik Ekinde yer alan üre tayin metoduna göre yapılabildiği,
- Üre ve azot tayin metotlarının birbirinden farklı olduğu,
- Türkiye’de kullanılan üre tayin metodunun AB’de kullanılan metodun aynısı olduğu,
- Bitki ve Bitkisel Ürünler Sınır Kontrol Daire Başkanlığınca, üre tespit edilen ürünlerin sadece ruminant yemlerine verileceği konusunda firmalardan taahhüt istenmeye başlandığı,
- Ancak kanatlı üreticilerine de hammadde arz eden bazı firmalarca etikette üre belirtilmesinden kaçınıldığı söylenmiş,
Üre analiz metotları ve kanatlı rasyonlarına giren ürenin kanatlılarda gösterdiği etkiler ile ilgili bazı literatür örnekleri katılımcılarla paylaşılmıştır.
Katılımcılar tarafından:
- Kanatlı rasyonlarının artık sindirilebilir aminoasit düzeyine göre ayarlandığı, %1 ham protein artışı sağlamak için bile olsa kanatlı yemlerine üre katılmasının hayvan performansını olumsuz etkileyeceği,
- Bu nedenle kanatlı yetiştiricilerinin üre içeren hammaddeleri tercih etmeyecekleri, hammadde arz edenlerin de bu durumun bilincinde oldukları,
- Çözünebilir özellikli olmaları nedeniyle melas, vinas şilempe gibi şeker sanayi yan ürünleri ile DDGS gibi yem maddelerinde üre analizlerinde hataların sık yapıldığı,
- ABD’de numunenin serbest azot içeriğinin fazla olması durumunda spektrofotometre ölçüm hassasiyetinin 435 nm olarak ayarlandığı, bizde kullanılan hassasiyetin ise 420 nm olduğu bu durumda hata yapama riskinin arttığı,
- Bunun haricinde, enzimatik metot ile kolorimetrik metot arasında da önemli farklılıkların olduğu, enzimatik metodun daha doğru sonuç verdiği,
- Kolorimetrik metot ile sisitin, metiyonin gibi kükürtlü aminoasitlerin dahi üre olarak görülebildiği,
- Maserasyon suyu uygulamasının olduğu ürünlerde aminoasitlerin serbest hale geçtiği, bu durumda da aminoasitlerin üre olarak görülebildiği,
- Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımı Hakkında Yönetmelik’in Ek-2’si kısıtlanan maddeler bölümünde “Üre, etikette belirtilmesi şartıyla rumen gelişimini tamamlamış ruminant rasyonlarında en fazla % 2 oranında kullanılabilir. Diğer hayvan türlerinin rasyonlarında kullanılmaz.” denildiği, ancak yem katkı maddeleri listesinde bazı üre ve türevlerinin kullanımında hayvan türü kısıtlaması yapılmadığı, bu durumun karmaşaya neden olduğu,
- Bakanlıkça organik asit karışımlarında dahi üreye bakıldığı, bu durumun olumsuzluklara yol açtığı dile getirilmiş,
Enzimatik metot, spektrofotometre ile 435 nm ve 420 nm ölçüm hassasiyetine göre yapılan üre analizlerindeki farklıkları gösteren literatür örnekleri katılımcılarla paylaşılmıştır.
Daha çok üre analiz yöntemlerine odaklanılan toplantıda, katılımcılarca:
- Doğrulama amacıyla, üre tespit edilen örneklerde, enzimatik metot ve 435 nm ölçüm hassasiyeti ile de analiz yapılması,
- Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımı Hakkında Yönetmelik’in Ek-2’si kısıtlanan maddeler bölümünün AB mevzuatına göre yeniden düzenlenmesi gerektiği söylenmiştir.
Bakanlık yetkilileri ise yönetmelik değişikliği ve üre tespitinde alternatif analiz metotlarını değerlendirmeye alacaklarını iletmişlerdir.